امام صادق علیه السلام : در ماه رمضان منتظر ظهور قائم آل محمد باشید (مفاتیح الجنان)
امام زمان و ماه رمضان
ماه دوستداشتنی رمضان که فقط گرسنگی و تشنگی و خوردنهای هولهولکی سحر و انتظارهای شیرین افطار را ندارد. این ماهِ واقعا ماه، دعا و مناجات دارد و شبهای قدر و ابوحمزۀ ثمالی دارد و دعای جوشن کبیر و خیلی چیزهای دیگر. در احادیث این ماه را به ماه توبه، انابه، استغفار و بخشش یاد کردهاند. چنانکه رنگ و بوی قرآن هم در این ماه بسیار پر رنگ است و بهار کتاب الهی همین ماه است و بس. اما آیا میتوانیم عنصری را یاد کنیم که فراگیری وی در این ماه بر امور دیگر غالب باشد؟ و اگر آن گونه چیزی یافت شود، چیست؟
«ولایت» در اسلام مقولهای فوقالعاده مهم است و نبی اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به فرمان خداوند سبحان از ابتدای رسالت تا زمان رحلت خویش بر آن تأکید بسیار ورزیدهاند. ولایت والیان امر که از نگاه شیعه و در مرحلۀ اصیل آن منحصر در دوازده جانشین معصوم رسول اعظم خواهد بود، در تمامی عقاید و عبادات اصیل شیعی جریان دارد و روح عقاید و عبادات به شمار رفته و فقط باید مقداری نگاه خود را تیز نمود تا این جوهره را در میان آنها دریافت.
ماه رمضان نیز مستثنای از امور عبادی ما مسلمانان و شیعیان نیست. مصداق کنونی ولایت نبوی در حضرت امام زمان(عجل الله فرجه) تجلی دارد و در ادامه چند مورد از ارتباط ماه مبارک رمضان با ولایت و امام زمان را یاد میکنیم و شما خوانندۀ ارجمند نیز یقینا با تفکر و اندیشۀ بیشتر در اعمال و ادعیه و دستورات این ماه، موارد دیگری را خواهی یافت. خطبۀ مشهور نبوی انتهای ماه شعبان را در مفاتیح الجنان محدث قمی همه خواندهایم. یکی از اموری که نبی اعظم در ماه رمضان ما را بدان توصیه فرمودهاند «انتظار ظهور قائم آل محمد» در این ماه است. همچنین در زمان افطار، خواندن دعای عهد-که بیعتنامۀ روزانۀ ما شیعیان با امام زمان است- مستحب میباشد. روح شبهای قدر هم تقدیر امور ما انسانها توسط خداوند و نازل فرمودن آن بر امام مهدی و امضای حضرت نسبت بدان است و لازم نیست گفته شود چرا در همان شبها خواندن دعای «اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن…» مورد تأکید قرار گرفته است. دعای شریف «افتتاح» نیز که در هر شب ماه مبارک خوانده میشود، مملو از یاد مهدی زهرا و آن یوسف گمگشته است. دعایی که توسط حضرت ولی عصر(عجلاللهتعالیفرجهالشریف)، صادر گشته است.[۱] حتی اگر نیک بنگریم دعای «اللهم ادخل علی اهل القبور السرور…» هم در حقیقت تکرار دعای «اللهم عجل لولیک الفرج» خواهد بود و به غیر از این موارد میتوان مصادیق دیگری از یاد صاحب الزمان را در ادعیه، مناجاتها و اعمال این ماه یافت.
پیامبر می فرماید: «ماه رمضان برترین ماه سال قمری است.» هم چنین در جایی دیگر ایشان فرموده : «مهدی(عج) سید و آقاست.»
اگر امروز امام مهدی(عج) برترین و کامل ترین انسان روی زمین است و ماه رمضان هم بهترین ماه خداست، پس باید بین این دو پیوندی عمیق باشد. اگر ماه رمضان، ماه ویژه سیر و سلوک است، پس باید با امام زمان(عج) که برترین سالک و رهروی خداست، پیوندی خاص وجود داشته و بین سلوک معنوی ما در این ماه با امام زمان(عج) هم رابطه ویژه ای باشد.
در ماه رمضان سه نوع رابطه است:
• پیوند امام مهدی(عج) و ماه رمضان،
• پیوند سلوک عبادی و معنوی ما در ماه رمضان با امام مهدی(عج)،
• رابطه سه گانه، یعنی رابطه ویژه امام مهدی(عج) با ما در ماه رمضان.
امام مهدی(عج) و ماه رمضان
زیارت آل یاسین شرح حالات عبادی و معنوی امام مهدی(عج) است. امام مهدی که راهش، امتداد راه پیامبر و امیرالمؤمنین و امام زین العابدین(ع) است. عبودیت و بندگی او نه از سر نیاز یا ترس، بلکه از سر درک حقیقت هستی و سپاس گزاری از خداست، عبودیتی که همیشه در وجود امام جاری است و در برخی حالات به نقطه اوج خود می رسد و ماه رمضان نقطه اوج بندگی امام است.
رسیدن به معبود در ماه رمضان به واسطه حضرت مهدی(عج)
فهم حقیقت رمضان و توفیق رسیدن به معبود جز با توسل به پیشگاه مهدی(عج) میسر نمی شود. دعای افتتاح هم در ماه رمضان درس سلوک می دهد که پروردگارا من خواهان تمام خوبی ها و کمالات هستم و می دانم که راه رسیدن به این کمالات توسل به امام مهدی(عج) است. پس مرا به برکت وجود او به نهایت نزدیکی به خود برسان.
هدایت معنوی و باطنی انسان ها به دست امام مهدی(عج) است و به برکت وجود معنوی و نورانی اوست که عالم هستی از فیض حق تعالی بهره مند می شود. حال اگر امام در نهایت بندگی باشد، در عبودیت او رحمت و مهربانی خدا نیز اوج می گیرد.
دعای امامان نشان می دهد که آن ها هم به درگاه حق تعالی رو می آوردند و برای کل هستی و به ویژه برای ما انسان ها از خداوند طلب بخشش می کردند. به همین دلیل است که می گویند به برکت سلوک معنوی امام، حیات بشری شکل می گیرد و امتداد می یابد و عالم به سوی کمال حرکت می کند و تنها با این تعبیر شب قدر معنا می یابد.
نکتۀ بعدی اینکه ماه رمضان، ماه قرآن و بهار آن است. از سوی دیگر پیغمبر اکرم به ما یادآوری فرمودهاند که دو یادگار مبارک ایشان یعنی «قرآن و عترت» از هم جدایی ندارند. از این جهت ماه رمضان بهار عترت و ولایت و امام زمان نیز هست. لذا اینکه مرحوم آیت الله شیخ موسی عباسی زنجانی فرموده که ماه ذیحجه و شعبان دو ماه مختص به امام عصر(عجل الله فرجه) است،[۲] باید ضلع سومی به نام ماه رمضان را نیز بر آن افزود. دیگر آن که ماه ذیحجه را به سبب نزول آیه ولایت در آن، ماه ولایت مینامند، اما میدانیم که قرآن دو نزول داشته و «نزول تدریجی» آن در طی ۲۳ سال بوده و «نزول دفعی»اش از جمله همان آیه «الیوم اکملت لکم دینکم…» در ماه رمضان و در شب قدر بوده است. پس ماه رمضان نیز ماه ولایت امیرالمؤمنین و اولاد گرامی ایشان خواهد بود و اصولا چنانکه حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) ماه رمضان را ابتدای سال خوانده است(غُرَّةُ الشُّهُورِ شَهْرُ رَمَضان[۳]: طلیعه و ابتدای ماهها، ماه رمضان است)، سال حقیقی با ولایت آغاز می شود و عارفان شیعی سال را از ماه مبارک آغاز می کنند. در ادعیه فراوانی در این ماه میخوانیم که خداوندا سال فعلی مرا اینگونه و آنگونه قرار بده و این شواهد متعدد هم بر ابتدای سال حقیقی بودن ماه مبارک گواهی میدهد.
إنشاءالله در ادعیه و مناجاتهای خود ظهور ولی عصر و امام زمان خود را در صدر خواستهها و ورد زبان خود قرار داده(آنگونه که در زیارتی معتبر ادعا میکنیم: وَ مُقَدِّمَکُم أمامَ طَلِبَتِی) و آمدن هر چه سریعتر آن منجی اعظم را از خداوند منان و مهربان تمنا و خواهش میکنیم. به قول حافظ گرامی: «گفتم: دعای دولت او ورد حافظ است/گفت: این دعا ملایک هفت آسمان کنند»؛ اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱] . مجموعه ادعیه و زیارات پیرامون حضرت مهدی، ص۱۷۷٫
[۲] . دلیل الحاج، موسی عباسی، ص۴٫
[۳] . ر.ک: فضائل الاشهر الثلاثه، شیخ صدوق(متوفای ۳۸۱ق)
منبع :
http://www.welayatnet.com
http://www.mahdaviat.porsemani.ir